Την ανάγκη χάραξης μιας Εθνικής Νησιωτικής Στρατηγικής προκειμένου ο νησιωτικός χώρος να μπορέσει να αποτελέσει πολλαπλασιαστή ισχύος της ελληνικής οικονομίας, υπογράμμισε ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ Γ. Πατούλης.
Ωστόσο έθεσε ως βασική προϋπόθεση για την επίτευξη του στόχου, να περάσει η χώρα σε ένα νέο μοντέλο λειτουργίας του κράτους με αιχμή την αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Στην ομιλία που πραγματοποίησε στα Κύθηρα, προλογίζοντας την παρουσίαση της μελέτης για τη Νησιωτικότητα που εκπόνησε το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης για λογαριασμό της ΚΕΔΕ, υπογράμμισε ότι για την Αυτοδιοίκηση Α’ Βαθμού η νησιωτικότητα δεν είναι πρόβλημα, αλλά ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Πατρίδας μας.
Στην εκδήλωση παρουσίασης της μελέτης τοποθετήθηκαν επίσης ο Δήμαρχος Κυθήρων Ε.Χαρχαλάκης, ο Διευθυντής Γραφείου του υπουργού Εσωτερικών Δ. Παπασταμόπουλος, ο Πρόεδρος της ΕΕΤΑΑ Δ.Καλογερόπουλος, ο Ομότιμος Καθηγητής Περιφερειακής Ανάπτυξης Παντείου Ν. Κόνσολας, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Νησιωτικής Πολιτικής της ΚΕΔΕ και Δήμαρχος Σάμου Μ.Αγγελόπουλος, ο Δήμαρχος Μήλου Γ. Δαμουλάκης, ο Δήμαρχος Μυκόνου Κ. Κουκάς, ο Δήμαρχος Ζακύνθου Π.Κολοκοτσάς. Επίσης το μέλος του ΔΣ του ΙΤΑ και ΓΓ του Δήμου Γαλατσίου Ε.Κυριαζόπουλος, ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Νησιωτικής Πολιτικής ΚΕΔΕ και Αντιδήμαρχος Ρόδου Σ.Διακοσταματίου και η Αντιδήμαρχος Δήμου Μήλου Ζ.Τούρλου. Την παρουσίαση της μελέτης έκαναν οι καθηγητές του τμήματος Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Αθ. Παπαδασκαλόπουλος και Γ.Ψυχάρης, οι οποίοι επιμελήθηκαν επιστημονικά τη μελέτη.
Παρέστησαν ο Μητροπολίτης Κυθήρων κ. Σεραφείμ, Δήμαρχοι νησιωτικών Δήμων και πολλοί εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
«Ανίκανο το κράτος να διαχειρισθεί έκτακτες καταστάσεις»
Ο κ. Πατούλης αναφέρθηκε στους συμβολικούς λόγους της επιλογής των Κυθήρων για την παρουσίαση της μελέτης τονίζοντας πως αποτελεί ένα έμπρακτο μήνυμα στήριξης της ΚΕΔΕ σε ένα νησιωτικό Δήμο, «που ήρθε πριν από μερικές εβδομάδες, εξαιτίας των πυρκαγιών, αντιμέτωπος με την ανικανότητα του Κεντρικού Κράτους να διαχειρισθεί μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης». Σε αυτό το σημείο καταλόγισε στην κυβέρνηση και προσωπικά στον Αν. υπουργό Προστασίας του Πολίτη Ν. Τόσκα ανικανότητα διαχείρισης, τονίζοντας χαρακτηριστικά «αντί να ζητήσουν συγγνώμη από τη Δημοτική Αρχή και τους κατοίκους των Κυθήρων, για την ολιγωρία που επέδειξαν, ζήτησαν και τα ρέστα. Και επιτέθηκαν στο Δήμαρχο τον οποίο κατηγόρησαν για μικροπολιτικές σκοπιμότητες».
Επικαλούμενος την περίπτωση των Κυθήρων ο κ. Πατούλης εξέφρασε τη στήριξη του και στους δημάρχους όλων των νησιωτικών Δήμων οι οποίοι, όπως ανέφερε, αγωνίζονται καθημερινά χωρίς επαρκή μέσα, χωρίς προσωπικό, χωρίς υποδομές, χωρίς σύνδεση για μεγάλο χρονικό διάστημα με την ηπειρωτική χώρα, για να κρατήσουν τους κατοίκους των νησιών στον τόπο τους .
Στόχοι της Μελέτης για τη Νησιωτικότητα
Ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ κάλεσε την κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τη νησιωτικότητα ως ευκαιρία και όχι ως πρόβλημα, με δεδομένο ότι οι Δήμοι - νησιά έχουν όλες τις δυνατότητες να αποτελέσουν μοχλούς ισχυρής τοπικής ανάπτυξης, συμβάλλοντας στην αναπτυξιακή αναγέννηση της Πατρίδας μας. Σε αυτή την κατεύθυνση ως μονόδρομο για την έξοδο της χώρας από την κρίση, προσδιόρισε τη ριζική και γενναία αποκέντρωση αλλά και την επιχειρηματικότητα, ωστόσο πρόσθεσε πως βασικός πυλώνας είναι και η νησιωτικότητα.
Σε αυτό το πλαίσιο ανέφερε πως στόχοι της μελέτης που εκπονήθηκε και η οποία θα μοιραστεί σε όλους τους νησιωτικούς Δήμους είναι :
Πρώτον, να διατυπωθεί η αναπτυξιακή φυσιογνωμία του ελληνικού νησιωτικού χώρου και να διερευνηθεί ο ρόλος της Νησιωτικότητας στην αναπτυξιακή πορεία των νησιών.
Δεύτερον, να διατυπωθούν τα βασικά συμπεράσματα για την οικονομία και την κλαδική δυναμική του ελληνικού νησιωτικού χώρου.
Και τρίτον, να αποτυπωθεί η νησιωτική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως πλαίσιο πολιτικής για τη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής νησιωτικής ανάπτυξης της χώρας.
Που οφείλονται τα προβλήματα των νησιών
Στη Μελέτη γίνεται μεταξύ άλλων, καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης στον Ελληνικό Νησιωτικό Χώρο, συσχέτιση του Περιφερειακού Προβλήματος και του Ζητήματος της Νησιωτικότητας και προτείνεται συγκεκριμένη Στρατηγικής Ανάπτυξης για τον Ελληνικό Νησιωτικό Χώρο. Παράλληλα καταγράφονται η Νησιωτική Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και οι προτεραιότητες διασφάλισης της Συνταγματικής Επιταγής της Νησιωτικότητας.
Όπως ανέφερε ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ τα σημαντικά προβλήματα ου αντιμετωπίζουν τα νησιά μας οφείλονται:
· Στην κατάτμηση του χώρου
· Στα προβλήματα στις μεταφορές (κόστος και απομόνωση τους χειμερινούς μήνες)
· Στο μικρό μέγεθος των νησιωτικών αγορών
· Στην δυσκολία εξεύρεσης εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού. Αλλά και:
· Στην αδυναμία επιχειρηματικών συνεργασιών
· Στην εποχικότητα της απασχόλησης
· Στην έλλειψη βασικών υποδομών
· Στις επιπτώσεις του μικρού μεγέθους στις υποδομές και στις υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης, κτλ.
Επίσης στη μελέτη συγκεντρώθηκαν πρωτογενή στοιχεία από τους Νησιωτικούς Δήμους της Χώρας σχετικά με τις βασικές πολιτικές που πρέπει να εφαρμοσθούν σε σημαντικούς τομείς, όπως: η απασχόληση, η υγεία, η παιδεία, η συγκράτηση πληθυσμού, οι μεταφορές, το περιβάλλον.
Βασικές Προτάσεις Πολιτικής για την ανάπτυξη των Νησιών
Στις Βασικές Προτάσεις Πολιτικής που καταλήγει η Μελέτη περιλαμβάνονται:
1. Η διαμόρφωση Εθνικής Νησιωτικής Στρατηγικής με συγκεκριμένους κύριους και ειδικούς Στρατηγικούς
Στόχους που αφορούν:
· Την Αντιμετώπιση της Περιφερειακότητας και των Προβλημάτων στις Μεταφορές και στην Πρόσβαση στις Αγορές
· Την Ενίσχυση της Οικονομικής Βάσης
· Την Ενίσχυση της Απασχόλησης
· Την Ενίσχυση της Πρόσβασης σε Υπηρεσίες Υγείας και Εκπαίδευσης
· Την Ενίσχυση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ).
· Την Αντιμετώπιση των Περιβαλλοντικών Προβλημάτων και του Περιορισμού των Φυσικών Πόρων
· Την Ενίσχυση των Κοινωνικών και Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων ιδίως την Χειμερινή Περίοδο
· Την Αντιμετώπιση της Ύπαρξης Μικρών και Απομονωμένων Νησιών
· Την Αντιμετώπιση των Ειδικών Εθνικών Προβλημάτων, ιδίως στο Ανατολικό Αιγαίο
Επιπλέον στη μελέτη περιλαμβάνονται ως ενότητες
· Η Αναβάθμιση του Ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην νησιωτική αναπτυξιακή διαδικασία
· Η Ενεργοποίηση του κράτους στην επιδίωξη της νησιωτικής ανάπτυξης
· Προτάσεις που αφορούν τις επιμέρους πολιτικές, όπως Οικονομική-Κλαδική, Κοινωνική, Πολιτιστική, Υπηρεσιών
· Προτάσεις Θεσμικών Μεταβολών, καθώς και
· Προτάσεις για την Διαμόρφωση Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον Νησιωτικό Χώρο και την ενσωμάτωση της Νησιωτικότητας σε όλες τις Πολιτικές της
Παράλληλα η μελέτη επικεντρώνεται στα βασικά θέματα του Νησιωτικού Χώρου, όπως: ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ), τα Κίνητρα Επενδύσεων, το Μεταφορικό Ισοδύναμο, και το Τέλος Παρεπιδημούντων. Ειδικότερα, όπως ανέφερε ο κ. Πατούλης, δεν είναι δυνατόν να είναι η Ελλάδα η μοναδική χώρα της οποίας ο νησιωτικός χώρος δεν εντάσσεται σε ειδικό –μειωμένο καθεστώς Φόρου Προστιθέμενης Αξίας, ενώ επισήμανε πως δυστυχώς η διαμόρφωση του Χάρτη Κρατικών Ενισχύσεων 2014-2020 δεν λαμβάνει υπ’ όψη ούτε την Νησιωτικότητα ούτε τις δυσμενείς επιδράσεις της.
Επιπρόσθετα υπογράμμισε πως στο πλαίσιο της εφαρμογής ολοκληρωμένης στρατηγικής ανάπτυξης του Ελληνικού Νησιωτικού Χώρου «επιβάλλεται η συστηματική αντιμετώπιση του ζητήματος του Μεταφορικού Ισοδύναμου, με στόχο τη μείωση της δαπάνης μετακινήσεων του επιβατικού κοινού και της μεταφοράς αγαθών, με τις θαλάσσιες συγκοινωνίες σε σχέση με τις χερσαίες, υπό ανάλογες συνθήκες απόστασης». Σε ότι αφορά το Τέλος διαμονής παρεπιδημούντων υπέρ των Δήμων, τόνισε πως είναι επιβεβλημένη η αύξηση του ειδικά για τους νησιωτικούς Δήμους, προκειμένου να διευκολυνθεί η χρηματοδότηση των κοινωφελών τους δραστηριοτήτων. – Το πλήρες κείμενο της μελέτης έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης-
«Η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα δράσει εθνικά»
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ τόνισε πως η Τοπική Αυτοδιοίκηση Α’βαθμού θα δράσει εθνικά και εργαστεί συστηματικά με στόχο, μεταξύ άλλων, την άμεση εφαρμογή καίριων παρεμβάσεων που αφορούν τον νησιωτικό χώρο.
Παράλληλα προανήγγειλε πως στο Ετήσιο Τακτικό Συνέδριο της ΚΕΔΕ θα αναδειχθεί το όραμα της Αυτοδιοίκησης Α΄βαθμού και θα παρουσιαστούν οι προτάσεις της για μία Μεταρρύθμιση με προτεραιότητα στον πολίτη.
Την ανάγκη παρουσίασης της μελέτης για την νησιωτική πολιτική στις Βρυξέλλες και στα αρμόδια θεσμικά όργανα, υπογράμμισε στην τοποθέτηση του ο Δήμαρχος Σάμου και Πρόεδρος της Επιτροπής Νησιωτικής Πολιτικής της ΚΕΔΕ Μ. Αγγελόπουλος. Παράλληλα τόνισε τη σημασία δημιουργίας Παρατηρητηρίου για τα νησιά και ειδικού γραφείου Νησιωτικής Πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Πολιτική, όπως και την ανάγκη αποσύνδεσης του θέματος της αναστολής της αύξησης του ΦΠΑ από το προσφυγικό ζήτημα. Ειδικότερα τόνισε πως απαιτείται η θέσπιση μόνιμων μειωμένων συντελεστών του ΦΠΑ αλλά και ρήτρας νησιωτικότητας σε όλα τα νομοθετήματα. Σε ότι αφορά το προσφυγικό ζήτημα, ο κ. Αγγελόπουλος υπογράμμισε την ανάγκη άμεσης αποσυμφόρησης των νησιών του Β.Αιγαίου στα οποία, όπως ανέφερε, έχουν εγκλωβισθεί πάνω από 17.000 πρόσφυγες και μετανάστες.
Από την πλευρά του ο Πρόεδρος της ΕΕΤΑΑ Δ.Καλογερόπουλος τόνισε πως η ΕΕΤΑΑ είναι στη διάθεση των νησιωτικών Δήμων προκειμένου να βοηθήσει στην κατάρτιση μελετών για αναπτυξιακά έργα καθώς και στην υποστήριξη αιτήσεων χρηματοδότησης έργων από ειδικά αναπτυξιακά προγράμματα. Παράλληλα ενημέρωσε τους παριστάμενους πως έχει συγκροτηθεί Μονάδα Υλοποίησης έργων σε Δήμους Μικρών Νησιών.
